Elektronik Ticaret, online ortamda mal ve hizmetlerin alınıp satılmasını ifade eder. Elektronik Ticaretin diğer adı E-ticaret olarak bilinir. Ülkemizde, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS)’ne kayıtlı aktif 43.000’e yakın E-ticaret sitesi bulunmaktadır. Kayıt dışı e-ticaret siteleriyle birlikte bu sayının daha da fazla olduğu düşünülmektedir.
E-ticarete olan ilginin artmasıyla birlikte yasal yükümlülüklerin kapsamı da genişlemiştir. E-ticaret sitelerinin yasal yükümlülükleri kapsamında e-ticaret sitelerinde bazı zorunlu yasal metinleri kullanmalıdır. E-ticaret girişimcileri, yasal yükümlülüklere aykırı davranmaları halinde idari para cezalarına maruz kalabilirler.
Bir girişimcinin başarılı olabilmesi için temel düzeyde hukuk bilgisine sahip olması önemlidir. Yazımızda, e-ticarette bulunması gereken yasal metinler ve yasal yükümlülüklere uymamanın sonuçları ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir.
E-ticaretin Hukuki Niteliği
E-Ticarete ilişkin düzenlemelerin en temel kaynağı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’ dur. Kanunda E-ticaret, yüz yüze olmadan internet üzerinden yapılan ticari faaliyetler olarak tanımlanmıştır.
E-ticaret kapsamında yapılan işlemler mesafeli satış niteliğindedir. Mesafeli satış hazır olmayanlar arasında gerçekleşen alışveriştir. Bu yüzden E-Ticaret sitelerinin Mesafeli Satış Yönetmeliği’ne uygun davranması gerekir.
E-Ticarette Yasal Mevzuat gereği aşağıda sayılı yasal metinlerin bulunması uygun anda tüketiciye onaylatılması zorunludur:
| Ön bilgilendirme formu |
| Mesafeli Satış Sözleşmesi |
| Kişisel Verilere ilişkin Aydınlatma Metni |
| Kişisel Verilere ilişkin açık rıza metni |
| Ticari Elektronik İleti onayı |
Yukarıda sayılan yasal metinlerin çeşitli aşamalarda tüketiciye onaylatılması gerekir. Tüketiciden onay almanın ise birden fazla tercih edilen yöntemi bulunur. Aşağıda E-ticaret sitesinde bulunması gereken yasal metinlere ayrı ayrı başlıklar halinde değinilecektir.
Ön Bilgilendirme Formu
Ön bilgilendirme formu, tüketiciye ürün hakkında bilgi veren yasal bir metindir. Ön bilgilendirme formunun ödeme aşamasına geçmeden müşteriye onaylatılması gerekir.
Ön bilgilendirme formu mesafeli satış yönetmeliği gereğince E-Ticaret işlemlerinde kullanılması gereken zorunlu yasal metindir.
Ön bilgilendirme formunda aşağıdaki tabloda bilgilerin bulunması zorunludur:
| ÖN BİLGİLENDİRME FORMUNDA BULUNMASI GEREKEN ZORUNLU BİLGİLER | |
| 1
|
Sözleşme konusu mal veya hizmetin temel nitelikleri,
|
| 2 | Satıcı veya sağlayıcının adı veya unvanı, varsa MERSİS numarası, iletişim bilgileri
|
| 3 | Mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam fiyatı, |
| 4 | Ödeme, teslimat, ifaya ilişkin bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler ve satıcı veya sağlayıcının şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri |
| 5 | Cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulü ve satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgiler, Cayma bildiriminin yapılacağı açık adres, faks numarası veya elektronik posta bilgileri, |
| 6 | Tüketicinin cayma hakkından faydalanamayacağına ya da hangi koşullarda cayma hakkını kaybedeceğine ilişkin bilgi |
| 7 | Varsa dijital içeriklerin işlevselliğini etkileyebilecek teknik koruma önlemleri, |
| 8 | Satıcı veya sağlayıcının talebi üzerine, varsa tüketici tarafından ödenmesi veya sağlanması gereken depozitolar ya da diğer mali teminatlar ve bunlara ilişkin şartlar, |
| 9 | Tüketicilerin uyuşmazlık konusundaki başvurularını Tüketici Mahkemesine veya Tüketici Hakem Heyetine yapabileceklerine dair bilgi. |
Ön bilgilendirme formunun ayrıca en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde olması gereklidir. Ön bilgilendirme formu olmaksızın müşteriye onaylanan sözleşmeler geçersiz kabul edilecektir.
Sipariş verilmeden önce ön bilgilendirme metninin müşteriye onaylatılmaması durumunda tüketici isterse sipariş ile bağlı olmayabilir.
Mesafeli Satış Sözleşmesi
Mesafeli satış sözleşmesi hazır olmayanlar arasından kurulan E-ticaret satışlarında kullanılması gereken yasal sözleşmedir. Mesafeli satış sözleşmeleri, ön bilgilendirme metinlerin daha detaylı halidir.
Mesafeli satış sözleşmesi, her alışverişte önceden belirlenmiş taahhütleri içeren ve alıcının onayına sunulması gerekir.
Mesafeli satış sözleşmesinde satılan ürün veya hizmetin detayları, fiyatlandırma (vergi ve kargo dahil), ve cayma hakkı gibi konuların eksiksiz olarak düzenlenmelidir.
Mesafeli satış sözleşmesinin onaylanmış bir kopyası, satıcılar tarafından 3 yıl boyunca saklanmalıdır.
Mesafeli satış sözleşmelerinde en çok dikkat edilmesi gereken durum iptal ve iade koşullarıdır. Cayma hakkı, tüketicinin iade hakkıdır.E-Ticaret sözleşmelerinde Cayma hakkı her sözleşme için detaylı düzenlenmesi gereken maddedir. Örneğin, bir telefon ile bir kıyafetin satışına ilişkin cayma hakkı daha farklıdır.
Gizlilik Politikası
Gizlilik politikası, internet sitesinde hangi verilerin toplandığını, ne kadar süreyle saklandığını, kimlerle paylaşıldığını ve verilerin ne amaçla kullanıldığını açıklar.
Gizlilik politikası, kişisel verilerin korunması ilkelerine ve Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmeliğe dayanarak oluşturulmalıdır. Ayrıca, kullanıcılardan toplanan verilerle ilgili net ve anlaşılır ifadeler içermelidir. Önemli bir nokta ise toplanan kişisel verilerin, belirlenen sınırlar içinde kullanılması, izinsiz olarak paylaşılmaması ve işlenmemesidir.
Gizlilik polikası kişisel verilerin aydınlatma metni içeriğinde de yer almalıdır. Bu çerçevenin dışına çıkılması verilerin izin verilen alanlarının dışında kullanılmasına ve yönetmeliğin ihlal edilmesine neden olabilir.
Kişisel Verileri Aydınlatma Metni ve Açık Rıza Metni
E-Ticaret sitelerinin muhatabının müşteri olması nedeniyle müşterilerinin bazı kişisel bilgilerini erişmeleri gerekir. Müşteriye ilişkin bilgiler genellikle fatura bilgilerini içeren iletişim, tc, adres, ad ve soyad gibi bilgilerdir.
KVKK’ya göre, kişisel verilerin işlenmesi için kişilere bilgi verilmesi ve açık rıza alınması gerekmektedir. Kişisel verilerin nasıl kullanılacağı, kimlere verilebileceği ve veri sahiplerinin hakları gibi konuları içeren bir bilgilendirme metni hazırlanmalı ve ilgili kişilere sunulmalıdır.
Ayrıca, kişisel verilerin belirli bir amaç için işlenmesine açık rıza gerekiyorsa, bu rızanın alınması da önemlidir. Özellikle hassas kişisel verilerin işlenmesi durumunda açık rıza alınması gerekmektedir. Bu uygulamaların eksikliği, yasal sorumluluklar ve cezai yaptırımlarla karşılaşmalarına neden olabilir.
Elektronik Ticari İleti Onayı
Elektronik Ticari İleti, müşterilere mail, sms gibi iletişim araçları ile gönderilen her türlü mesajı ifade etmektedir.
Ticari elektronik iletiler, alıcılardan önceden alınan onay doğrultusunda gönderilmelidir. Bu onay, yazılı olarak veya herhangi bir elektronik iletişim aracıyla alınabilir. Alıcıya mal veya hizmetlerle ilgili ticari iletiler göndermek için iletişim bilgileri kullanılabilir bu durumlarda onay alınması gerekmez.
Ticari elektronik iletilerin içeriği, alıcıdan alınan onaya uygun olmalıdır ve alıcılar istedikleri zaman, herhangi bir gerekçe belirtmeksizin bu iletileri almaktan vazgeçebilirler.
Hizmet sağlayıcılar, alıcıların ret bildirimlerini kolay ve ücretsiz bir şekilde iletebilmelerini sağlamakla yükümlüdürler. Ayrıca, bu ret bildirimlerine ilişkin gerekli bilgileri içeren iletiler göndermekten sorumludurlar.
Kullanım Koşulları
Kullanım Koşulları, bir web sitesi veya hizmetin kullanımıyla ilgili şartları ve kuralları belirleyen bir belgedir. Kullanım koşulları E-Ticaret sitesinde bulunması gereken zorunlu metinlerden değildir.
Kullanım Koşulları, kullanıcının hizmeti kullanarak kabul ettiği bir sözleşme niteliği taşır. Genellikle web sitesinin alt kısmında veya hesap oluşturma sırasında kabul edilmesi gereken bir onay kutusuyla sunulur.
Kullanım Koşulları genellikle aşağıdaki unsurları içerir:
- Hizmetin Kullanımı: Kullanıcının hizmeti nasıl kullanabileceği ve hangi amaçlarla kullanamayacağını belirler.
- Hesap Oluşturma ve Güvenlik: Kullanıcı hesap oluştururken sağlaması gereken bilgiler ve hesabının güvenliği ile ilgili kuralları belirler.
- Fikri Mülkiyet Hakları: Web sitesinde veya hizmette bulunan içeriğin fikri mülkiyet haklarına ilişkin bilgiler ve kullanıcıların bu içeriği nasıl kullanabileceğini belirler.
- Kullanıcı İçeriği: Kullanıcıların platforma yükledikleri içerikle ilgili haklar ve sorumlulukları belirler.
- Uyuşmazlık Çözümü: Taraflar arasındaki anlaşmazlıkların nasıl çözüleceğine ilişkin prosedürleri gösterir.
- Değişiklikler: Hizmet sağlayıcının koşulları değiştirme hakkı ve bu değişikliklerin nasıl bildirileceğini bildirir.
- Sonlandırma: Hizmet sağlayıcının kullanıcının hesabını sonlandırma veya hizmeti durdurma hakkı ve bu durumların nasıl gerçekleşeceği belirlenir.
Kullanım Koşulları, kullanıcı ve hizmet sağlayıcı arasındaki ilişkiyi düzenler ve tarafların haklarını korur. Kullanıcılar genellikle hizmeti kullanmadan önce bu koşulları dikkatlice okumaları ve kabul etmeleri beklenir.
E Ticaret Sitesinde Bulunması Gereken Yasal Metinler Olmazsa Ne Olur?
E-ticaret sitesinde bulunması gereken yasal metinlerin eksik olması ciddi sonuçlara yol açabilir. Önemli yasal metinlerin eksikliği veya sunulmaması, tüketici haklarının ihlal edilmesine ve hukuki sorunlara yol açabilir. Olası sonuçlar şöyledir:
Yasal İhlaller ve Ceza:
- Ön bilgilendirme formu ve mesafeli satış sözleşmesine aykırı davranışlar, Ticaret Bakanlığı tarafından cezalandırılabilir. Bu cezalar işlem başına 1000-5000 TL arasında değişebilir.
- Kişisel verilere ilişkin aydınlatılma eksikliği veya ihlali durumunda ise 100.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanabilir. Kişisel veri ihlali durumunda bu ceza 1.000.000 TL’ye kadar çıkabilir.
Tüketici Haklarının İhlali:
- Ön bilgilendirme formunun müşteriye onaylatılmaması, tüketicinin cayma hakkını etkileyebilir. Cayma hakkının 1 yıla kadar uzaması, tüketicinin korunmasına yönelik yasal bir düzenlemedir. Ancak bu durum, işletmenin ticari faaliyetlerini olumsuz etkileyebilir.
Müşteri Güveni ve İtibar Kaybı:
- Yasal metinlerin eksikliği veya belirsizliği, müşterilerde güvensizlik yaratabilir. Müşteriler, kendi haklarının korunmadığını düşündükleri bir ortamda alışveriş yapmaktan çekinebilirler. Bu durum, işletmenin itibarını ve müşteri sadakatini olumsuz etkileyebilir.
Hukuki Süreçler ve Maliyetler:
- Yasal metinlerin eksikliği veya belirsizliği, işletmeyi hukuki süreçlere sokabilir. Müşterilerin şikayetleri veya tüketici kuruluşlarının müdahalesiyle karşı karşıya kalabilirler. Bu durum, hukuki danışmanlık ve dava süreçleri gibi maliyetlerle sonuçlanabilir.
Bu nedenlerle, bir e-ticaret sitesinin yasal metinlerinin eksiksiz ve doğru olması, işletmenin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde faaliyet göstermesi için oldukça önemlidir.
E-ticaret Avukatı Desteği
E-ticaret avukatı desteği, e-ticaret işletmeleri için hayati öneme sahiptir. E-ticaret faaliyetlerinde yasal mevzuat karmaşıktır ve sürekli olarak güncellenir. Bu nedenle, işletmelerin yasal uyumluluklarını sağlamak için uzman bir avukatın rehberliğine ihtiyaçları vardır.
E-ticaret avukatı, işletmelerin yasal belgelerini hazırlamaya ve güncellemeye yardımcı olur. Bu belgeler gizlilik politikalarını içerir.
Ayrıca, E-Ticaret avukatı işletmelerin ticari elektronik iletiler için gerekli olan açık rıza metinlerini hazırlar. Bu metinlerin eksiksiz ve uygun şekilde oluşturulması, işletmelerin yasal sorumluluklarını yerine getirmesini sağlar ve müşteri güvenini artırır. E-ticaret avukatının desteğiyle, işletmeler yasal risklerden korunabilir ve hukuki süreçlerde profesyonel bir rehberlik alabilirler.
SIK SORULAN SORULAR
Yasal metinleri müşterilere nasıl onaylatmalıyım?
Ön bilgilendirme formu ve mesafeli satış sözleşmesi, sipariş verilmeden önce onaylatılmalıdır. Onay olmadan sipariş aşamasına geçiş durumu olmamalıdır. Yasal olarak uygun ön bilgilendirme formu ve mesafeli satış sözleşmesi onaylama şöyledir.
Etbise kayıt olmak zorunda mıyım?
ETBİS, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi olup bir bilgi platformudur. ETBİS sistemine kayıt olması zorunlu E-Ticaret işletmelerinin bu yükümlülüklerini yerine getirmemenin cezası, yetmiş dokuz bin iki yüz otuz Türk lirasından üç yüz doksan altı bin yüz elli Türk lirasına kadar para cezasıdır. ETBİS’e ilişkin daha detaylı bilgi için “E-Ticaret Sitem İçin ETBİS Sistemine Kayıt Zorunluluğum Var Mıdır?” yazımızı okuyabilirsiniz.