Franchising Sözleşmesi

Franchising, bir markanın bir bedel karşılığında ve belirli kurallar doğrultusunda yatırımcılara kullandırılmasına verilen sistemin adıdır. Tanınmış markaların günümüzde daha fazla müşteri potansiyeli olduğu bilinen bir gerçektir.

Tüketicilerin tüketim eğilimi tanınmamış markalara oranla tanınmış markalara daha fazladır. Franchising sistemi tanınmış marka ve yatırımcı için ciddi kar olanağı sağlamaktadır. Franchising sistemi, tanınmış marka ile yatırımcının işbirliği içinde çalışarak karşılıklı yarar elde etmesine dayanır.

Franchising sistemine giriş için “franchising nedir?” ve “franchising sözleşmesi” hakkında detaylı bilgi için yazımızı inceleyebilir ve bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Franchising Nedir Kısaca?

Franchising, bir marka ile yatırımcının işbirliği içerisinde çalışmasına olanak sağlayan sistemin adıdır. Franchising alan yatırımcı, franchising sayesinde tanınmış markanın logosunu, hizmet şeklini kullanarak daha fazla kar elde eder. Franchising veren ise markasının kullandırılması sonucunda maddi menfaat elde eder. Sonuç olarak franchising sistemi karşılıklı olarak menfaat elde edilmesini sağlar.

Franchising sisteminin temel amacı, karşılıklı güven ve iş ilişkisi sürekliliği içerisinde tarafların birbirinden fayda sağlamasıdır. Franchising sisteminin güven ilişkisi odaklı olması nedeniyle sağlam bir sözleşme ile tarafların sorumluluklarının belirlenmesi gerekir.

Franchising sisteminde bayilik alan işletme aslında bağımsızdır. Yalnızca işletmesini franchising veren markanın belirlediği kurallara göre işletir. Örneğin, markanın logosunun masaların üzerinde olması, masaların rengi, çalışanların üniformaları gibi bazı kurallar belirlenir.

Franchising sözleşmesinde; franchisor ve franchise olarak adlandırılan iki taraf bulunur.

• Franchisor, marka ve hizmet haklarını kısmi olarak devreden, alanında tanınmış ve başarılı marka sahibidir.
• Franchise ise markasını kullandıran franchisor un yetkilerini belirli bir alanda kullanan işletmedir.

Franchising Avantajları

• Franchising yatırımcıların kendi alanlarında daha az reklam gideri ile daha az zamanda kendini kabul ettirmesini sağlar.
• Bayilik alan işletme, tanınmış markanın işletme tecrübesinden ve tanınmış markasından ve hizmetin sunulma şeklinden yararlanır.
• Franchising sistemi, işletmenin ana işletmeden bağımsız olması nedeniyle iş riskini azaltarak başarı ve kazanç şansını arttırır.
• Bayilik alan firma için toplu malzeme alımlarında ana firma sayesinde indirim şansının artması sağlanır. Böylece maliyet azalarak kar marjı artırılabilir.
• Franchising veren firmanın sektördeki ilişkilerinden yararlanılması sağlanır.
• Franchising sayesinde bayilik veren firma sermaye ihtiyacını sağlayarak büyüme hedeflerinde avantaj elde eder.
• Franchising sistemi, şirketlerin hizmetlerini ve ürünlerini daha geniş bir alanda pazarlanmasına hizmet eder.
• Franchising sisteminde bayilik alan firmanın karı ve zararından bayilik veren firma sorumlu olmaz. Ayrıca bayilik alan firmanın hukuki olarak bağımsız olması nedeniyle hukuk sorumluluk azdır.

Franchising Dezavantajları

Franchising sisteminin dezavantajları eksik ve hatalı olarak düzenlenen Franchising sözleşmelerinden kaynaklanır. Bu yüzden franchising sözleşmesinin bütün detayları içeri şekilde titiz bir şekilde hazırlanması gerekir. “Franchising sözleşmesi”nin düzenlenmesi aşamasında cezai şartların doğru belirlenmesi, tarafların hak ve yükümlülüklerin eksiksiz düzenlenmesi sistemin faydalı şekilde ilerlemesini sağlar.

Bu sebeple Franchising sözleşmesi düzenlenirken bir avukattan destek alınması önemlidir. Ataylar Avukatlık Bürosu Franchising sözleşmesi konularında deneyimleriyle müvekkillerine sözleşme aşamalarında ve sözleşmenin uygulanması aşamalarında danışmanlık vermektedir.

Franchising Nedir Örnekleri Nelerdir?

Franchising halk dilinde bayilik verme olarak bilinmektedir. Örneğin, Simitçi Dünyasının bir firmaya bayilik vererek marka, hizmet şeklini kullandırması Franchising örneğidir. Bu şekilde bir franchising sistemi kurulması durumunda bayilik alan firma işletmesini belirli kurallar çerçevesinde işletir. Simitçi Dünyasının logosunu ve hizmet şeklini belirli kurallara göre kullanır.

Franchising ülkemizde en çok yiyecek ve içecek sağlama hizmetlerinde görülmektedir. Lezzet ve kalite unsurunu tamamlanyan restaurantlar büyümek için yeni bayi açmak isterler. Ancak yeni bayi için gerekli sermayeye sahip olmayan restoranlar franchising ile daha fazla markasının tanınmasını ve kurumsallaşmayı sağlayabilir

Otomotiv sektörü, inşaat ve konut hizmetleri, eğitim hizmetleri, eğlence ve dinlenme hizmetleri, seyahat acenteliği Franchising’e konu olan diğer sektörlerdendir.

Franchising Ücreti

Franchising sisteminde taraflar ücreti belirlemede serbesttir. Ülkemizde franchising sözleşmelerinde genelde başlangıç ücreti ve daha sonra gelirden pay usulü belirlenerek ücret belirlenir.

Franchising sözleşmesinde dönemsel ve sürekli olarak ödenen ücret royalty olarak adlandırılır.Örneğin başlangıçta 2.000.000 TL ve aylık gelirlerin yüzde 15’i gibi pay ücret belirlenir.

Franchise Sözleşmesi Şekil Şartı

Franchise sözleşmesi için Borçlar Kanunu’nda belirlenmiş özel bir şart yoktur. Sözleşme yazılı, noter huzurunda veya sözlü olarak kurulabilir. Ancak ispat kolaylığı açısından sözleşmenin yazılı olarak hazırlanması önemlidir. Ayrıca sözleşmede tescilli marka, patent gibi haklara ilişkin hükümlerin bulunması durumunda sözleşmenin yazılı olarak düzenlenmesi gerekir.

Franchise Sözleşmesi Unsurları

Franchising sözleşmesi, belirli unsurları içermesi halinde franchising sözleşmesi olarak kabul edilir. Franchising sözleşmesinin unsurları şöyledir:

1.  Franchise Alanın Bağımsız Olması: Franchising sözleşmesinde bayilik alan firma bağımsızdır. İşletmesel olarak ayrı bir hukuki kişiliği bulunur. Franchise alan işlemlerini kendi ad ve hesabına yürütür. Ancak işletmesini franchising sözleşmesinde belirlenen kurallar dahilinde işletmelidir.
2. Franchise Bedeli : Franchising sözleşmeleri sözleşmenin taraflarına belirli borçlar yükler. Sözleşme kapsamında franchising alan taraf sözleşmede belirlenen ücretleri ödeme yükümlülüğü altına girer. Franchising sözleşmelerinde bedel, giriş ücreti ve gelirden pay olmak üzere ikiye ayrılır. Dönemsel ve sürekli olarak ödenen ücrete “royalty” olarak adlandırılır.
3. Franchise Sisteminin Vasıtasıyla Mal veya Hizmetlerin Sürümünün Artırılması: Franchising sözleşmesi ile franchise verenin mal ve hizmetleri alıcılara daha fazla ulaştırılarak sürümün artırılması amaçlanır.
4. Franchise Verenin Franchise Alanı Destek olması: Franchising sisteminin başarıya ulaşması için franchising verenin bayilik alan firmayı bilgi, mal ve hizmet bilgisi gibi konularda desteklemesi gerekir.
5. Pazarlama Sistemi:  Franchising sözleşmesinde, franchising veren firmanın marka, patent, fikri haklar gibi gayri maddi malları franchising alana kullandırır.

Franchise sözleşmesi kaç yıl geçerli?

Franchise sözleşmesi tarafların sözleşmede belirlediği süre kadar geçerlidir. Taraflar sözleşmenin aynı şartlar altında nasıl uzayacağına ayrıca karar verebilir. Örneğin, Franchise sözleşmesinin süresi 10 yıl olarak belirlenebilir. Sözleşme süresinin belirlenmesi taraf ihtiyaçlarına göre hukuki olarak belirlenmesi gereken bir konudur. Bu sebeple Franchise sözleşmesi hazırlanırken bir avukattan destek alınması önerilir.

Franchise Sözleşmesi Örneği

Franchise sözleşmesi, tarafların bir yerden örnek olarak hazırlayabileceği sözleşmeler değildir. Her sözleşme tarafların özellikleri, ekonomik durumları ve beklentileri yönünden farklıdır.

Bu sebeple franchise sözleşmesi örneği üzerinden sözleşme yapmak yerine bir avukattan destek alınması daha sağlıklıdır. Avukat, tarafından tarafların taleplerini dinlenerek franchise sözleşmesi konusunda taraflar detaylı olarak bilgilendirilir. Sözleşmenin ayakta tutulması için gerekli önlemler alınır. Daha sonra tarafların talepleri doğrultusunda franchise sözleşmesi örneği hazırlanır.

Tarafların talepleri dikkate alınarak sözleşme üzerinde gerekli değişiklikler yapılır. Franchise sözleşmesi tarafların talepleri de dikkate alınarak 1 ile 7 iş günü içerisinde hazırlanmaktadır.

Sözleşme hazırlanırken dikkat edilmesi gerekenlere ilişkin detaylı bilgi için “Ticaret Hukukunda Sözleşme Yapma” adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Franchise sözleşmesi Yargıtay kararı

• 19 HD., 25.06.2001, 819/4917

“Franchising, bir ürün veya hizmetin imtiyaz hakkına sahip tarafın belirli bir süre şart ve sınırlamalar dahilinde işin yönetim ve organizasyonuna ilişkin bilgi ve destek sağlamak suretiyle imtiyaz hakkına konu ticari işleri yürütmek üzere ikinci tarafa verdiği imtiyazdan doğan uzun dönemli ve sürekli bir iş ilişkileri bütünü olup, birbirinden bağımsız iki taraf arasında meydana getiren sözleşmesel ilişkidir.

Franchise veren ürüne, hizmete veya bilgi birikimine ve bunlara ait denenmiş kalitesi kanıtlanmış ve başarılı bir markaya, isme sahip ve bunların satış, dağıtım veya işletme hakkını belirli bir bedel karşılığı veren taraftır. Franchise veren isim, marka ve diğer ayırt edici özelliklerinin sahibi olmalı veya yasal olarak kullanım hakkına sahip bulunmalıdır. Ayrıca tescili tüm ticari marka, logo, sembol ve isimler ile ilgili tüm bilgileri Franchise alana vermesi gereklidir. Eğer herhangi bir hususta hukuki bir problem varsa bu yön ayrıca açıklanmalı ve Franchise veren o konularda taraf olduğu tüm hukuki davaları Franchise alana bildirmelidir.”

SIKÇA SORULAN SORULAR

Frençayzing Nedir?

Halk arasında Frençayzing olarak bilinen sistemin doğru adı “Franchising”dir. Franchising, bir marka ile yatırımcının işbirliği içerisinde çalışmasına olanak sağlayan sistemin adıdır.