Part time çalışma, tam zamanlı çalışmaya göre daha az saatlerde çalışma yapılan bir iş modelidir. İş Kanunu’nda part time çalışmanın karşılığı kısmi süreli çalışmadır. Normal bir işte çalışma süresi 45 saattir. Part time çalışmada ise normal çalışma süresinin altında çalışma yapılır.
Part time çalışan işçilerin haklarının ücret dışında normal işçilerden fazla bir farkı yoktur. Part time çalışma ve part time çalışan işçilerin hakları için yazımızı inceleyebilirsiniz.
Part Time Nedir?
Part time, yani yarı zamanlı çalışma, tam zamanlı çalışmadan daha az saatlerde yapılan bir iş modelidir. Bir işçinin mevzuata göre haftalık normal çalışma süresi 45 saattir. Part time çalışmada, çalışma süresinin emsal işçiye göre normal çalışmanın 30 saat ve daha altında kararlaştırılır.
Part time çalışma İş Kanunu’na göre kısmi süreli çalışma sözleşmesidir. İş Kanunu’nun 13. maddesine göre, normal haftalık çalışma süresi tam süreli çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az olan iş sözleşmesi “kısmî süreli iş sözleşmesi” olarak tanımlanmıştır. İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin 6. maddesine göre, tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmî süreli çalışma sayılır.
Yani bir işçinin haftada 40 saat çalıştırılması durumunda kısmi çalışmadan söz etmek mümkün değildir. Bu işçilerin normal çalışan gibi değerlendirilmesi gerekir.
Yarı Zamanlı Çalışma Nedir?
Yarı zamanlı çalışma, haftalık çalışma süresinin tam zamanlı çalışma saatlerinin altında olduğu bir çalışma düzenidir. Yarı zamanlı çalışma ile part time çalışma aynı anlama gelmektedir. Bu çalışma türlerinin İş Kanunu’ndaki karşılığı kısmi çalışmadır.
Part Time Çalışan İşçi Hakları
Part time çalışan işçiler, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan kişilerle aynı temel haklara sahiptirler. Ancak, çalışma saatlerine göre değişen bazı haklar ve yükümlülükler bulunabilir. Örneğin, yarı zamanlı çalışanların izin hakları ve sosyal güvenlik primleri çalışma süresinden farklı olarak daha az hesaplanır.
Part Time Çalışan İşçinin Ücret Hakkı
Part time çalışan işçinin iş sözleşmesiyle çalışan işçinin ücreti ve paraya ilişkin menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süre ile orantılı olarak ödenir. Örneğin, haftalık 45 saat çalışan işçinin ücreti 45.000 TL ise haftalık 20 saat çalışan işçinin maaşı 20.000 TL olarak belirlenmelidir.
İş Kanunu’na göre işverenin işçilere eşit davranma borcu bulunmaktadır. İşçinin, ücretinin tam süreli emsal işçinin çalışma süresi ve ücretine göre oranlanmak suretiyle belirlenmemesi durumunda işçinin tazminat hakları bulunur. Normal işçilerin maaşının oranlanması sonucunda düşük ücret alan işçi, eşit davranma borcuna aykırılık tazminatının ödenmesini ve eksik maaşlarını dava açarak talep edebilir.
Part Time Çalışan İşçinin Kıdem Tazminatı Hakkı
Yarı zamanlı iş sözleşmesiyle çalışan işçinin kıdem tazminat hakkı iş yerinde çalışmaya başladığı tarihten itibaren bir sene sonra doğar. Kıdem tazminatını ise işçinin part time işte aldığı ücret üzerinden hesaplanır.
Part Time Çalışan İşçinin Yıllık İzin Hakkı
Part time iş sözleşmesiyle çalışan işçinin yıllık izin hakkı işçinin iş yerinde çalışmaya başladığı tarihten itibaren bir sene sonra doğar.
Kanunda yer almasına rağmen, kıdemin belirlenmesi ve ihbar izin haklarından nasıl yararlanılacağı normatif olarak düzenlenmemiştir. Yargıtay kararlarına göre, kısmî çalışma, işçinin işyerinde çalışmaya başladığı tarihten itibaren bir yıl geçince kıdem tazminatı hakkı ve izin hakları doğar.
Part Time Çalışan İşçinin İhbar Tazminat Hakkı
Part time çalışan işçinin normal işçiler gibi ihbar tazminat hakkı bulunur. Yarı zamanlı iş sözleşmesi kapsamında çalışan işçinin ihbar tazminatı,iş ilişkisinin kurulduğu tarih ile feshedilmek istendiği tarih arasında geçen süre toplamına göre belirlenmesi gerekir.
Sendikaya Üye Olma Hakkı
Part time çalışan işçi, normal işçiler gibi sendikaya üye olabilirler, toplu iş sözleşmelerinin kapsamına girebilirler, greve katılabilirler.
Part Time İşlerin Avantajları ve Dezavantajları
Part time çalışmanın avantajları arasında esneklik, ek gelir ve daha az stres yer alır. Çalışma saati esnek olduğundan, kişisel yaşam ve iş dengesi sağlamak daha kolaydır. Yarı zamanlı çalışan kişiler, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan kişilere ek olarak ek gelir elde edebilirler.
Ayrıca, daha az saat çalışmak, iş stresini azaltabilir ve daha fazla kişisel zaman kazandırabilir. Dezavantajları ise düşük gelir, sınırlı kariyer ilerleme ve az sosyal haklardır. Daha az saat çalışıldığı için elde edilen gelir tam zamanlı işlere göre daha düşük olabilir. Yarı zamanlı işler genellikle tam zamanlı işlere göre daha az kariyer fırsatı sunar ve kısmi süreli işler, tam zamanlı çalışan kişilerin sahip olduğu sosyal haklardan tam anlamıyla yararlanamayabilir.
Part Time İşlerin Hukuki Yönleri
Part time çalışma, İş Kanunu ve İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği göre yapılması gerekir. Yönetmeliğe aykırı çalışma süreleri işverenin işçiye tazminat ödeme yükümlülüğüne girmesine neden olabilir. Yarı zamanlı çalışanların iş güvenliği, sigorta, izin ve tazminat hakları kanunlarla güvence altına alınmıştır. Bu kapsamda normal çalışanlar ile part time çalışanların hakları yönünden fark bulunmamaktadır.
Part Time Çalışma ile Tam Zamanlı Çalışma Arasındaki Farklar
Part time ve tam zamanlı çalışma arasındaki en belirgin fark, haftalık çalışma saatleridir. Tam zamanlı çalışanlar genellikle haftada 45 saattir çalışırken, part time çalışanlar normal çalışmanın 30 saat ve daha altında çalışır. Bu temel fark dışında Yarı zamanlı çalışan işçi ile tam zamanlı çalışan işçi arasında bir fark yoktur.
Part Time Maaş 2024
Part time çalışan işçinin maaşı tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süre ile orantılı olarak ödenir. Örneğin, işyerinde 45 saat çalışan işçinin maaşı 20.000 olarak belirlenmiş ise 30 saat çalışan işçinin maaşının da bu oran üzerinden hesaplanması gerekir.
İş Kanunu’na göre işverenin işçilere eşit davranma yükümlülüğü borcu bulunur. İşverenin bu yükümlülüğü kapsamında Yarı zamanlı çalışan işçi ile normal süre ile çalışan işçiye eşit davranması kanuni zorunluluktur. Bu nedenle Normal çalışan işçinin maaşının oranlanması sonucunda daha düşük ücret alan işçinin bu ücret farkını talep etmesi mümkündür. Ayrıca eşit işlem yükümlülüğüne aykırılık durumlarında part time çalışan işçi, eşit davranma borcuna aykırılık tazminatı da talep edebilir.
Part Time Çalışma Saatleri
Part time çalışma saatleri işin niteliğine ve işverenin ihtiyaçlarına göre belirlenir. Yarı zamanlı çalışmada çalışma süresinin normal çalışan işçiye göre normal çalışmanın 30 saat ve daha altında karşılaştırılmalıdır. Bu sürenin üzerinde çalışma olması durumunda tam zamanlı çalışmadan söz etmek gerekir.
Part Time Asgari Ücret 2024
Part time çalışanların asgari ücreti, saatlik asgari ücret üzerinden hesaplanır. Örneğin aylık net 2024 yılı asgari ücret net 17.002 TL’dir. Bu kapsamda bir gün part time çalışan işçinin saatlik ücreti yaklaşık 75 TL’dir.
Part Time Çalışma Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Part Time 1 Günde Kaç Saat Çalışır?
Part time çalışanlar genellikle günde 4 ila 6 saat arasında çalışırlar. Bu süre, işin türüne ve işverenin ihtiyaçlarına göre değişebilir.
Part Time Ne Demek Oluyor?
Part time, çalışma kısmi çalışma yani yarı zamanlı çalışmadır. Normal çalışma süresi haftalık 45 saattir. Yarı zamanlı işçiler ise normal çalışmanın aksine haftalık 45 saatin altında çalışır.
Part Time Maaşı Ne Kadar Oldu?
Asgari ücret üzerinden çalışan part time işçilerinin 2024 yılı için saatlik ücreti yaklaşık 75 TL’dir.